Bạn chớ coi thường bệnh trào ngược dạ dày gây ho

Bạn bị ho dai dẳng nhiều ngày mà không khỏi? Nếu không phải vì các nguyên nhân thông thường như cảm cúm, viêm đường hô hấp trên và dưới thì rất có thể bạn đã bị ho do trào ngược dạ dày thực quản.

Theo ước tính có khoảng 25% các trường hợp ho mạn tính là do trào ngược dạ dày (cứ 4 người bị ho sẽ có 1 người mắc tình trạng này). Vậy vì sao trào ngược dạ dày thực quản lại gây ho? Và mẹo chữa trào ngược dạ dày gây ho như thế nào?

Trào ngược dạ dày thực quản là gì?

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng xảy ra khi cơ thắt thực quản bị rối loạn, đóng không hoàn toàn, khiến dịch dạ dày, thức ăn, đồ uống trào ngược lên thực quản, có thể gây ra các triệu chứng hoặc biến chứng trên thực quản.

Triệu chứng nhận biết ho do trào ngược dạ dày thực quản?

Ho dai dẳng lâu ngày là triệu chứng có ở trào ngược nhưng cũng thường xuyên xuất hiện do các nguyên nhân khác. Ho do trào ngược là ho mà không chảy nước mũi, không phải do hen suyễn. Khi chụp X-quang ngực thẳng, ho do trào ngược sẽ không tìm thấy tổn thương hợp lý nào ở cơ quan hô hấp.

Khác với ho do các bệnh đường hô hấp, ho do trào ngược dạ dày thực quản thường có đặc điểm sau:

• Ho lâu ngày, thường ho trên bốn tuần, trào ngược dạ dày gây ho đờm trong cổ họng, ho sau khi ăn xong hoặc ho về đêm, ho khi bạn đang nằm
• Thỉnh thoảng, bạn sẽ có cảm giác có luồng hơi nóng và rát giữa lồng ngực, cụ thể hơn là cảm giác ở sau xương ức, diễn ra ngày một thường xuyên hơn
• Khàn giọng, khàn tiếng vào buổi sáng, hôi miệng, lâu ngày sẽ gây mòn răng
• Đặc trưng hơn, trào ngược dạ dày gây ho sẽ luôn đi kèm các dấu hiệu của bệnh như: Ợ hơi, ợ nóng thường xuyên, liên tục (mức độ tùy giai đoạn bệnh); cơ thể mệt mỏi, ăn không ngon; đau thượng vị, có thể buồn nôn hoặc nôn.

Tại sao trào ngược dạ dày thực quản gây hiện tượng ho, đờm?

Khi acid dịch vị trào ngược lên thực quản, acid có thể gây bỏng, loét thực quản, một phần nhỏ khí quản tại hầu họng. Đồng thời dịch dạ dày có chứa nhiều vi khuẩn, virus là điều kiện thuậtn lợi để chúng tấn công vào đường hô hấp, gây viêm.

Lúc này, cơ quan hô hấp sẽ tăng tiết dịch nhầy nhằm bảo vệ cổ họng và tống đẩy dị nguyên ra khỏi đường thở. Đây chính là nguyên nhân gây ra tình trạng ho đờm

Ho do trào ngược dạ dày thực quản có nguy hiểm không?

Ho là một phản ứng của cơ thể sản sinh ra nhằm tự bảo vệ mình. Tuy nhiên, ho nhiều, lâu ngày sẽ ảnh hưởng chất lượng cuộc sống của bạn, làm bạn ăn không ngon, ngủ không yên giấc. Khi điều trị khỏi tình trạng trào ngược dạ dày thực quản, triệu chứng ho sẽ giảm bớt. T

• Viêm đường hô hấp: Lớp niêm mạc thực quản, niêm mạc họng bị tổn thương dẫn đến tình trạng sưng, viêm gây ra phù nề họng nghiêm trọng. Người bị ho do bệnh trào ngược dạ dày có thể mắc cả bệnh viêm họng mãn tính. Khi kéo dài tình trạng sẽ dẫn đến hen suyễn.
• Ho mãn tính: trào ngược dạ dày vừa có thể là nguyên nhân gây ho mãn tính, vừa khiến tình trạng ho mãn tính trở lên trầm trọng hơn.
• Viêm họng: bệnh nhân xuất hiện ho đờm do trào ngược dạ dày cũng tiềm ẩn nguy cơ viêm họng cao. Axit dạ dày khiến vòm họng viêm đau, sưng tấy và các triệu chứng ho càng làm tình trạng tổn thương này trầm trọng hơn.
• Viêm thanh quản: Khi axit dạ dày tiếp xúc với dây thanh âm và cổ họng,  có thể gây viêm dẫn đến các triệu chứng như khàn tiếng, cảm giác có gì đó bị mắc kẹt trong cổ họng hay viêm họng, viêm amidan kéo dài.
• Bệnh viêm thực quản: trào ngược dạ dày ho đờm thường đi kèm với tình trạng viêm thực quản bởi axit dạ dày trào ngược cùng với tình trạng ho đờm gây tổn thương cho thực quản. Nghiêm trọng hơn, những tổn thương này có thể để lại sẹo khiến thực quản bị co hẹp lại.
• Hội chứng khó thở: Axit, dịch dạ dày trào ngược lên thực quản có thể biến chứng hẹp thực quản, khiến người bệnh khó thở, khó nuốt.

Chẩn đoán ho do trào ngược dạ dày thực quản như thế nào?

Để chẩn đoán ho mạn tính có phải do trào ngược dạ dày gây nên không, các bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng điển hình của bệnh như ho dai dẳng kéo dài, ợ nóng, trớ, ợ hơi, đau vùng thượng vị hoặc các biểu hiện ngoài thực quản để đánh giá các triệu chứng xem có thể do trào ngược dạ dày hay không.

Bên cạnh đó, cách tốt nhất để chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản là theo dõi pH trong lòng thực quản liên tục trong 24 giờ. Xét nghiệm này được thực hiện bằng cách đặt đầu dò qua mũi vào thực quản. Người bệnh vẫn ăn uống và sinh hoạt như bình thường. Khi có dòng axit trào ngược lên thực quản, cảm biến sẽ ghi nhận lại tần suất. Chính vì là một thủ thuật, tương đối phức tạp, cần làm trong bệnh viện, xét nghiệm này được sử dụng ít hơn so với các chẩn đoán trên lâm sàng vốn chỉ cần dựa trên các triệu chứng và tiền sử theo từng trường hợp.

Ngoài ra, việc chẩn đoán GERD còn dựa trên kinh nghiệm khi cho bệnh nhân được điều trị thử nghiệm với thuốc ức chế bơm proton (PPIs), đây là một trong các loại thuốc điều trị GERD. Nếu các triệu chứng ho cải thiện đồng thời trong thời gian này, điều này có thể giúp nhận định là tình trạng ho nhiều này là có liên quan đến vấn đề trào ngược dạ dày.

Cách chữa ho do trào ngược dạ dày thực quản

Chữa trao ngược dạ dày bằng thuốc

Ho do trào ngược dạ dày do các tác nhân từ dạ dày và bệnh trào ngược gây ra. Do đó, chữa trị tốt bệnh trào ngược dạ dày thì cần điều trị ngiueen nhân. Bác sĩ có thể kê các loại thuốc được sử dụng chủ yếu là thuốc kháng acid, giảm tiết và trung hòa acid. Bởi khi dịch vị tiết ít thì dịch dạ dày bị trào ngược sẽ được giảm bớt:

• Thuốc ức chế bơm proton(PPI): Có tác dụng ức chế tiết acid dịch vị dạ dày mạnh nhất. Thường là Esomeprazole, Lansoprazole, Omeprazole…
• Thuốc ức chế thụ thể H2: ngăn ngừa hoặc ức chế sự tiết axit dạ dày. Các loại thuốc này có thể được sử dụng trước khi ăn để ngăn ngừa ợ nóng, như Ranitidine hoặc Famotidine…
• Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày, kháng acid: Là thuốc không kê đơn, có tác dụng tráng bề mặt, bảo vệ niêm mạc dạ dày, trung hòa axit dịch dạ dày: Phosphalugel, Yumagel, Mylanta, Maalox…

Bác sĩ có thể kê thêm một số loại thuốc hỗ trợ, góp phần giảm các triệu chứng khó chịu do ho có đờm gây ra:

• Thuốc long đờm, tiêu đờm như: Làm cho đờm loãng hơn khi bệnh nhân ho dễ dàng đẩy đờm, dịch ra khỏi cổ họng các thuốc như: bromhexin, acetylcystein…
• Thuốc kháng viêm: Quá trình viêm gây cảm giác đau rát, khó chịu, nguy cơ nhiễm trùng nặng nên có thể dùng thuốc: alphachymotrypsin, lysozyme….
• Thuốc chống dị ứng (thuốc kháng histamin H1): cetirizine, chlopheniramine…Làm giảm các triệu chứng ngứa ngáy, nổi mần khi có dấu hiệu dị ứng
• Thuốc giảm ho: như Terpin-codein, Prospan…

Mẹo chữa bệnh trào ngược dân gian

Đôi khi sử dụng thuốc lâu dài sẽ gây ra những tác dụng không mong muốn, bạn có thể sẽ cần đến những mẹo trị bệnh trào ngược dạ dày trong đời sống hằng ngày, cũng có tác dụng trị ho rất tốt.

• Dùng nghệ và mật ong: Lấy 3 muỗng bột nghệ pha với 100ml nước ấm, thêm 1 thìa mật ong vào khuấy đều. Uống trước bữa ăn, đều đặn ngày 3 lần sẽ thấy các triệu chứng cải thiện.
• Tinh bột nghệ và dừa: Chọn 1 quả dừa tươi, chọc 1 lỗ đủ lớn trên quả, đun trên bếp củi 15 phút. Sau đó chắt lấy nước, thêm tinh bột nghệ vào khuấy đều để uống.
• Dùng gừng và mật ong: Lấy 1 – 2 củ gừng, thái lát mỏng, ngâm với mật ong nguyên chất cho gừng mềm ra. Dùng 2 lát sau mỗi bữa ăn, kiên trì thực hiện để thấy hiệu quả.

Điều chỉnh chế độ ăn uống và cách sinh hoạt

Có thể coi việc điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống là một phương pháp chữa bệnh không dùng thuốc cực kỳ hiệu quả và an toàn mà ai cúng có thể làm được tại nhà.

Thay đổi lối sống

• Duy trì cân nặng ổn định, tránh tình trạng thừa cân béo phì để giảm áp lực lên dạ dày. Tăng cường tập luyện thể dục thể thao, ít nhất 3 lần/ tuần, mỗi lần 30 phút.
• Mặc quần áo rộng rãi thoải mái.
• Hạn chế uống rượu bia và các loại đồ uống có cồn. Không sử dụng các chất  kích thích. Không hút thuốc lá.
• Sử dụng gối nâng đầu cao trong khi ngủ.
• Không thức khuya, không làm việc muộn.
• Không để cơ thể căng thẳng, stress. Ngoài ra nếu bạn là người làm công việc thường xuyên phải nói như giáo viên, diễn giải, ca sĩ, MC… thì cần phải nghỉ ngơi nếu không muốn các triệu chứng ở họng tăng nặng.
• Làm sạch họng khi bị trào ngược dạ dày bằng nước muối sinh lý, hoặc nước lọc: Cách đơn giản nhất để giảm sự khó chịu của ho do trào ngược là bạn nên thường xuyên vệ sinh răng miệng, súc họng bằng nước muối sinh lý, hoặc thậm chí uống thật nhiều nước lọc, nước sẽ góp phần làm sạch cổ hỏng giúp giảm cơn ho tức thời.

Thay đổi chế độ ăn uống

Tăng cường sử dụng những loại thực phẩm có tính kiềm: bánh mì, ngũ cốc, các loại đậu, dưa  hấu… Tránh ăn những loại thực phẩm làm tăng tiết acid hoặc những loại thực phẩm gây kích ứng niêm mạc như các loại quả có múi, đồ uống có gas, socola, thức ăn nhiều gia vị và dầu mỡ, đồ ăn cay nóng, chua…

• Sử dụng một số loại thực phẩm tốt cho bệnh nhân trào ngược như: gừng, bạc hà, trà hoa cúc, sữa chua, đu đủ chín, các loại rau xanh và trái cây.
• Ăn chậm, nhai kỹ, nghiền nát thức ăn nhỏ ra sẽ giúp bạn dễ tiêu hóa hơn.
• Sau khi ăn no nên ngồi nghỉ ngơi hoặc tránh nằm, tránh vận động mạnh dùng sức.
• Không ăn khuya đặc biệt là trước khi đi ngủ 3 tiếng.

Trào ngược dạ dày thực quản là một căn bệnh phổ biến, nhưng bạn cũng đừng lo lắng quá vì có thể kiểm soát được tình trạng này bằng các biện pháp như trên.

Lời kết

Riêng với triệu chứng ho dai dẳng kéo dài và trào ngược dạ dày thực quản có mối liên hệ mật thiết với nhau. Trào ngược sẽ gây ho và ngược lại ho nhiều vẫn gây trào ngược dạ dày thực quản. Chữa được trào ngược dạ dày thực quản, tình trạng ho sẽ hết. Hi vọng thông qua bài viết trên sẽ phần nào giúp bạn bớt lo lắng hơn về tình trạng ho của mình, cũng như biết hướng để điều trị sớm tình trạng trào ngược dạ dày thực quản, nâng cao chất lượng cuộc sống hơn.